Ασφάλεια σκηνής και Βία

Ασφάλεια σκηνής και Βία

Οι διασώστες του ΕΚΑΒ ακούνε για πρώτη φορά τον όρο «Ασφάλεια σκηνής» κατά την εισαγωγή τους στις σχολές του ΕΚΑΒ και   συνεχίζουν να τον αναφέρουν στις μεταξύ τους συζητήσεις καθόλη την διάρκεια της καριέρας τους ως διασώστες.

Δυστυχώς, εκτός από την συχνή αναφορά στον όρο «Ασφάλεια σκηνής», στην ουσία,  δεν γίνετε καμιά εξειδικευμένη εκπαίδευση ώστε να ενισχυθεί η εκτίμηση του διασώστη για το πότε μια σκηνή είναι πραγματικά ασφαλής και το πώς μπορεί να επανεκτιμά συνεχώς   την ασφάλειας σκηνής, καθόλη την διάρκεια του περιστατικού.

Οι περισσότεροι διασώστες, εσφαλμένα θεωρούν, ότι δεν θα βρεθούν ποτέ αντιμέτωποι με μια δύσκολη, βίαιη και επικίνδυνη κατάσταση.

Δυστυχώς η πραγματικότητα διαφέρει κατά πολύ.

Τουλάχιστον τρεις μελέτες του εξωτερικού, έχουν αποδείξει ότι οι πάροχοι προνοσοκομειακής περίθαλψης διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να γίνουν θύματα επίθεσης από ότι είχε εκτιμηθεί αρχικά.

Συγκεκριμένα , μια μελέτη του 1997 , απέδειξε ότι στατιστικά, το 61% του προσωπικού είχε εμπλακεί σε περιστατικό βίαιης συμπεριφοράς κατά την άσκηση των καθηκόντων του και  μάλιστα το 25%  κατέληξε να έχει τραυματιστεί. 

 Μια δεύτερη μελέτη του 1998 έδειξε ότι το 14% του συνόλου των κλήσεων καταλήγουν σε βίαιη συμπεριφορά και πως οι διασώστες γίνονται θύματα βίας σε ποσοστό 5% των κλήσεων που εξυπηρετούν.

Επιπλέον, αυτή η μελέτη επιβεβαίωσε ότι η βία κατά των διασωστών στις περισσότερες περιπτώσεις δεν έχει καν αναφερθεί και καταγραφεί επίσημα στην εκάστοτε υπηρεσία.

Μια τρίτη μελέτη που διενέργησε η Αμερικάνικη Ένωση ΕΜΤ το 2005, απέδειξε πως το 52% του προσωπικού της είχε δεχθεί τουλάχιστον μια επίθεση κατά την διάρκεια της εργασίας του.
Μελέτες του 2007 από τους διασώστες της Αυστραλίας ανεβάζουν το ποσοστό αυτών που δέχτηκαν βία σε 67% και μελέτες των διασωστών του Ηνωμένου Βασιλείου κάνουν λόγο για αύξηση της βίας κατά 40% ανά έτος.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στην χώρα μας δεν έχει γίνει ποτέ καμιά επίσημη στατιστική και οι καταγραφές αυτών των συμβάντων είτε γίνονται πρόχειρα σε μη ειδικά βιβλία ή δεν καταγράφονται καθόλου.

Κίνδυνοι που ελλοχεύουν.

Τα περιστατικά που καλούνται να αντιμετωπίσουν καθημερινά οι διασώστες, είναι ποικιλόμορφα με έντονη διαφορετικότητα και πολλές φορές εμφανίζουν μεγάλη επικινδυνότητα.

Ορισμένες κλήσεις για παράδειγμα έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να καταλήξουν σε βίαιη συμπεριφορά από κάποιες άλλες.

Οι διασώστες συχνά περιμένουν ότι οι ασαφείς κλήσεις, όπως «Άγνωστος στο δρόμο», «άγνωστο πρόβλημα», συνήθως σχετίζονται με μικρής επικινδυνότητας περιστατικά,  αλλά πολλές φορές μπορεί να εξελιχθούν σε μια πολύ επικίνδυνη υπόθεση.

Τέτοιου είδους κλήσεις δέχτηκε και το ΕΚΑΒ Αθηνών κάποια χρόνια πριν, σε κάποιους καταυλισμούς αθίγγανων,  που τελικά αποδείχθηκαν καλοστημένες ενέδρες για τους διασώστες με στόχο να βλάψουν την σωματική τους ακεραιότητα.

Οι σημερινοί  διασώστες καθίσταται ολοένα και περισσότερο στόχος κακοποιών στοιχείων ή ακόμη και στόχος της διεθνούς τρομοκρατίας. Η τοποθέτηση βόμβας σε μια κλινική στην Ατλάντα το 1997 περιλάμβανε και την έκρηξη δευτερογενούς εκρηκτικής συσκευής περίπου μία ώρα μετά την αρχική έκρηξη που προοριζόταν να στοχεύσει καθαρά τους διασώστες, τους πυροσβέστες και τους αστυνομικούς που είχαν ανταποκριθεί στην αρχική έκρηξη.

Η κατάρρευση του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου και οι συνακόλουθοι θάνατοι των διασωστών και των πυροσβεστών αντιπροσωπεύουν ένα άλλο παράδειγμα της ανάγκης συνεχούς επανεκτίμησης μιας σκηνής.

Στην καθημερινότητα ενός διασώστη,  οι ασθενείς, οι παρευρισκόμενοι, τα μέλη της οικογένειας του πάσχοντα  και τα κατοικίδια ζώα μπορούν να στραφούν πολύ γρήγορα, χωρίς προειδοποίηση  εναντίον του.

Οι ενδοοικογενειακές διαμάχες είναι μερικές από τις πιο επικίνδυνες κλήσεις. Η βία είναι ήδη έντονη σε αυτές τις περιπτώσεις και σε συνδυασμό με την συναισθηματική φόρτιση, τον θυμό και την απόγνωση των εμπλεκομένων, συμπεριλαμβανομένου και του θύματος, μπορεί γρήγορα να πάρουν οποιαδήποτε  τροπή με απρόβλεπτες συνέπειες.

Δεν είναι ασυνήθιστο ένα θύμα κακοποίησης να μην συνεργάζεται ή να επιτίθεται στους προνοσοκομειακούς διασώστες.

Ψυχιατρικοί ασθενείς με τάσεις αυτοκτονίας συχνά δεν θεωρούνται ως πραγματική απειλή. Δυστυχώς υπάρχει μια πολύ λεπτή γραμμή μεταξύ της αυτοκτονίας και της ανθρωποκτονίας. Εάν ένα άτομο έχει αποφασίσει ότι θέλει να πεθάνει, ξέρει ότι δεν θα υπάρξουν συνέπειες με το να βλάψει ή να  σκοτώσει και κάποιον άλλο πρώτα. Σε περίπτωση που το άτομο αυτό δεν είναι σε θέση να αυτοκτονήσει, μπορεί να χρησιμοποιήσει μια ενδεχόμενη επίθεση εναντίον σας, με την ελπίδα να προκαλέσετε εσείς, αμυνόμενοι, το μοιραίο χτύπημα που επιθυμεί.

Μια προηγούμενη γνωριμία ή φιλία με τον «αυτοκτονικό ασθενή» δεν σας εξασφαλίζει καμιά προστασία.

Η αντιμετώπιση άλλων θυμάτων επίθεσης, ιδίως σε μπαρ ή ειδικές εκδηλώσεις όπου υπάρχουν μεγάλα συνωστισμένα πλήθη, μπορεί επίσης να είναι εξαιρετικά επικίνδυνη. Τα άτομα που είναι μεθυσμένα  ή υπό την επήρεια ναρκωτικών μπορεί να παρεμβαίνουν και να παρουσιάζουν εξαιρετικά απρόβλεπτη συμπεριφορά, όπως και εκείνοι με ψυχιατρικές παθήσεις, υπογλυκαιμία, υποξία και τραύματα στο κεφάλι. Μπορεί να συμπεριφέρονται παράλογα και βίαια χωρίς προειδοποίηση και μπορεί να έχουν μειωμένη ή καθόλου ανταπόκριση στον πόνο.

Το ένστικτο της επιβίωσης..

Οι άνθρωποι έχουν την έμφυτη ικανότητα «ένστικτο» να αναγνωρίζουν τις προειδοποιήσεις κινδύνου. Ο Gavin DeBecker, συγγραφέας, εκπαιδευτής και ειδικός στην πρόβλεψη και διαχείριση βίας, αναφέρεται σε αυτό ως το "δώρο του φόβου". Πολλά θύματα παραδέχονται ότι είχαν ένα μυστηριώδες ή παράξενο συναίσθημα πριν δεχθούν επίθεσή ή ότι ένιωσαν μια ανατριχίλα στον αυχένα τους. Σύμφωνα με τον DeBecker, τα ένστικτα των ανθρώπων συνεχίζουν να λειτουργούν, δυστυχώς οι άνθρωποι συνήθως αγνοούν αυτές τις μικρές αλλά σημαντικές προειδοποιήσεις.

Οι περισσότεροι άνθρωποι συνεχίζουν να παραμένουν σε μια σκηνή με μια δυνητικά βίαιη κατάσταση και αργότερα, αφού δεχθούν την επίθεση,  δηλώνουν ότι η επίθεση ήρθε απρόκλητα και χωρίς προειδοποίηση. Ο DeBecker λέει ότι ο άνθρωπος είναι το μοναδικό είδος πάνω στον πλανήτη που θα αισθανθεί δυνητικό κίνδυνο και δεν θα προσπαθήσει να ξεφύγει. Η αίσθηση ότι κάτι δεν είναι σωστό είναι μια προειδοποίηση. Αγνοώντας το μυαλό σας και το φυσικό σύστημα προειδοποίησης του σώματος σας, μπορεί να στερήσετε στον εαυτό σας την μοναδική ευκαιρία για να αποφύγετε ή να ξεφύγετε από μια βίαιη αντίδραση εναντίων σας.

Τακτικές επιβίωσης.

«Προσεγγίστε προσεκτικά..»

Ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους επιβίωσης σε εχθρικές και επικίνδυνες συνθήκες που αντιμετωπίζουν συχνά οι διασώστες  είναι να αποτρέψετε τον εαυτό σας από το να βρεθεί σε μια σοβαρή και απειλητική για τη ζωή σας κατάσταση. Κρατήστε κατά την άφιξη αποστάσεις ασφαλείας και προσεγγίστε την σκηνή μόνο εάν σιγουρευτείτε ότι είναι αρκετά ασφαλής. Σε περίπτωση που έχετε προσεγγίσει και διαπιστώσετε ότι κάτι δεν πάει καλά.. αποχωρήστε άμεσα και ζητήστε ενισχύσεις.

«Βαλτέ το μυαλό σας να δουλέψει..»

Να σκέφτεστε πάντα το τι κάνετε, πως το κάνετε  και γιατί το κάνετε,  μπορεί να έχει τεράστια θετική επίδραση και στην έκβαση του περιστατικού αλλά και στην δική σας ασφάλεια.

Όταν δεν σκεφτόμαστε, αλλά απλώς εκτελούμε ρομποτικά συγκεκριμένα καθήκοντα, επειδή έτσι μας διδάξαν, έτσι μας υπέδειξαν, τότε δυστυχώς, αυξάνουμε κατά πολύ το ρίσκο του να εμπλακούμε σε μια πολύ δύσκολη κατάσταση.

Η ρομποτική εκτέλεση των καθηκόντων μας είναι ένας επικίνδυνος τρόπος για να περάσουμε τη θητεία μας στα επείγοντα.

«Μείνετε προσανατολισμένοι..»

Με απλά λόγια, αυτό σημαίνει να γνωρίζετε το πού βρίσκεστε, από πού ήρθατε, από πού θα φύγετε  και πως να βγείτε γρήγορα, οποιαδήποτε στιγμή, εκτός κτηριακών δομών και περιοχών.

Να είστε εξοικειωμένοι με την καθορισμένη περιοχή και τις καλύτερες επιλογές εισόδου και εξόδου έκτακτης ανάγκης από τη σκηνή.

 Οι τακτικές επιβίωσης πρέπει να αρχίσουν να εξετάζονται πριν φτάσουμε στην σκηνή και πρέπει να συνεχιστούν καθ 'όλη τη διάρκεια του συμβάντος.